Czas przeszły Perfekt w niemieckim

Czas przeszły Perfekt w języku niemieckim – naucz się go stosować!

Tworząc nasze wypowiedzi, korzystamy z kilku czasów: przeszłego, teraźniejszego oraz przyszłego. To naturalne, w końcu życie to nie tylko to, co dzieje się tu i teraz. Dziś weźmiemy na tapet niemiecki czas przeszły Perfekt, który jest bardzo często używany przez Niemców. Potwierdzi to nasza lektorka, Justyna, która mieszka w tym kraju i regularnie z nimi rozmawia. To przy jego pomocy opisujemy wydarzenia, które miały już miejsce i dzielimy się swoimi wspomnieniami z innymi ludźmi. Zaraz przybliżymy Ci niemiecki dla początkujących. Wyjaśnimy, z czego składa się czas Perfekt, kiedy go stosować oraz jak tworzyć w nim zdania. Gotowy?

Czym jest czas przeszły Perfekt?

Chcesz opowiedzieć koledze o swoim ostatnim urlopowym wyjeździe. Jakiego czasu potrzebujesz, by stworzyć taki opis? Potrzebujesz czasu przeszłego. Jedną z form czasu przeszłego, której używamy w języku niemieckim, jest czas przeszły Perfekt. W języku mówionym, kiedy opowiadasz o minionych wydarzeniach, prawie zawsze używasz czasu Perfekt. W niemieckim istnieje jednak jeszcze inny czas przeszły – Präteritum. Nie jest on tak często używany w życiu codziennym. Więcej na ten temat dowiesz się nieco później.

Kiedy potrzebujesz czasu przeszłego Perfekt?

Jeśli chcesz mówić o doświadczeniach, które miały miejsce niedawno, potrzebujesz Perfektu. Zazwyczaj takie wydarzenia wywierają wpływ aż do chwili obecnej. Zerknij na poniższy przykład: pierwsze zdanie zapisaliśmy w czasie przeszłym Perfekt, natomiast drugie zdanie (w czasie teraźniejszym) pokazuje nam, jaki wpływ wywarło opisane przez nas wydarzenie.

• Ich habe einen Urlaub in Spanien gemacht. Ich bin jetzt erholt.
• Byłem na urlopie w Hiszpanii. Teraz jestem wypoczęty.

Z czego składa się czas Perfekt?

Jeśli chcesz utworzyć czas przeszły Perfekt, potrzebujesz dwóch elementów: formy Partizip Perfekt (zwanej również Partizip II) i czasownika posiłkowego.

Czym jest Partizip II?

Partizip II jest formą czasownika, np. „gemacht” lub „geflogen”. Partizip II można użyć do opisania przeszłych, zakończonych czynności.

• Ich habe einen Urlaub in Spanien gemacht. – Byłem na urlopie w Hiszpanii. 
• Ich bin nach Spanien geflogen. – Poleciałem do Hiszpanii.

Co to są czasowniki posiłkowe w niemieckim?

W tym czasie potrzebne są czasowniki posiłkowe „sein” i „haben”. Nazywamy je czasownikami posiłkowymi, ponieważ pomagają czasownikowi w wyrażeniu czasu przeszłego Perfekt. Nie mają one znaczenia same w sobie, pełnią jedynie funkcję gramatyczną. 

„Sein” i „haben” są dostosowane w swojej formie do osoby i liczby czasownika.

• Ich habe einen Urlaub in Spanien gemacht. – Pojechałem na urlop do Hiszpanii. 
• Ich bin nach Spanien geflogen. – Poleciałem do Hiszpanii.

Jak tworzysz zdania w czasie przeszłym Perfekt?

Zdania w czasie Perfekt tworzysz w następujący sposób:

• Czasownik przyjmuje formę Partizip II i wędruje na koniec zdania. 
• Czasownik posiłkowy „haben” lub „sein” przesuwa się teraz na 2. pozycję w formie odmienionej.

Czasownik posiłkowy (“haben” lub ”sein”) + Partizip II (na końcu zdania)

• Ich habe einen Urlaub in Spanien gemacht. – Pojechałem na urlop do Hiszpanii.
• Ich bin nach Spanien geflogen. – Poleciałem do Hiszpanii.

Kiedy należy używać czasownika „haben”, a kiedy czasownika „sein”?

To, czy użyjesz czasownika posiłkowego „haben” czy „sein” podczas tworzenia czasu przeszłego Perfekt, zależy od czasownika, od którego tworzony jest Partizip II. Czasowniki, które dotyczą ruchu lub zmiany stanu, powinny być tworzone z czasownikiem posiłkowym „sein”. Wszystkie inne czasowniki tworzą czas przeszły Perfekt z „haben”.

Które czasowniki wymagają użycia czasownika „sein”?

• Czasowniki wyrażające ruch i zmianę miejsca.
• Czasowniki wyrażające zmianę stanu.
• Czasowniki „być (sein)” i „pozostać (bleiben)”.

Czasowniki wyrażające ruch i zmianę miejsca

Przykład: gehen (chodzić), kommen (przychodzić), fahren (jechać), fliegen (latać), schwimmen (pływać), reisen (podróżować)

• Er ist nach Hause gegangen. – Poszedł do domu.
• Sie ist mit dem Bus gekommen. – Przyjechała autobusem.
• Ich bin im Urlaub nach Polen gefahren. – Pojechałem do Polski na urlop.
• Wir sind nach Spanien geflogen. – Polecieliśmy do Hiszpanii.
• Wir sind jeden Tag im Meer geschwommen. – Codziennie pływaliśmy w morzu.
• Ihr seid nach Frankreich gereist. – Pojechaliście do Francji.

Czasowniki wyrażające zmianę stanu

Przykład: aufwachen (budzić się), einschlafen (zasypiać), gebären (rodzić (się)), sterben (umierać)

• Sie ist gerade aufgewacht. – Właśnie się obudziła.
• Ich bin sehr schnell eingeschlafen. – Bardzo szybko zasnąłem.
• Das Kind ist geboren. – Dziecko się urodziło.
• Er ist gestorben. – On umarł.

Czasowniki „być (sein)” i „pozostać (bleiben)”

Czasownik sein (być):

• Sie ist im Urlaub gewesen. – Ona była na wakacjach.
• Wir sind im Ausland gewesen. – My byliśmy za granicą.
• Am Strand ist den Kindern nie langweilig gewesen. – Dzieciom nigdy nie było nudno na plaży.
• In den letzten Sommerferien sind wir schon hier gewesen. – Byliśmy tu już w czasie ostatnich wakacji.
• Ich bin noch nie in Deutschland gewesen. – Nigdy nie byłem w Niemczech.

Czasownik bleiben (pozostać):

• Ich bin zu Hause geblieben. – Zostałem w domu.
• Er ist die ganze Zeit im Hotel geblieben. – On cały czas zostawał (w sensie: siedział) w hotelu.
• Bist du am Wochenende zu Hause geblieben? – Zostałeś w weekend w domu?

Jak tworzysz Partizip II z czasownikami słabymi (regularnymi)?

Partizip II czasowników słabych tworzymy za pomocą przedrostka „ge-„, rdzenia czasownika i końcówki „-t”.

Przedrostek „ge-” + rdzeń czasownika + końcówka „-t”. 

Przykład: ge + machen + -t → gemacht

• Ich habe einen Urlaub in Spanien gemacht. – Pojechałem na urlop do Hiszpanii.

Jeżeli rdzeń czasownika kończy się na „d” lub „t”, do rdzenia czasownika dodawane jest „-et”.

Przedrostek „ge-” + rdzeń czasownika + końcówka „-et”. 

Przykład: ge + arbeiten + -et → gearbeitet

• Ich habe die letzte Woche nicht gearbeitet. – Ostatni tydzień nie pracowałam.

Jak tworzysz Partizip II z czasownikami rozdzielnie złożonymi?

W przypadku czasowników rozdzielnie złożonych, „ge” stoi pomiędzy przedrostkiem czasownika a rdzeniem czasownika.

• ein | kaufen → eingekauft
• robić zakupy → kupiłem
• ein | zahlen → eingezahlt
• wpłacać → wpłaciłem 
• auf | räumen → aufgeräumt
• sprzątać → posprzątałem

Jak tworzysz Partizip II z czasownikami mocnymi (nieregularnymi)?

W przeciwieństwie do czasowników regularnych, czasowniki mocne tworzą swoje formy nieregularnie. Zasada tworzenia Partizip Perfekt czasownika mocnego jest następująca: „ge-” + rdzeń czasownika + „-en”.

Przykład: „ge-” + sprechen + „-en” → gesprochen (w tym przypadku “e” w środku czasownika zamieniło się na “o”)

• Ich habe gerade über meinen Urlaub gesprochen. – Rozmawiałem właśnie o moim urlopie.

Zerknij na kolejne przykłady czasowników:

• essen → gegessen – jeść → zjadłem
• finden → gefunden – znajdować → znalazłem
• geben → gegeben – dawać → dałem
• lesen → gelesen – czytać → przeczytałem
• schlafen → geschlafen – spać → spałem
• sehen → gesehen – widzieć → widziałem
• trinken → getrunken – pić → wypiłem

Czy są od tego jakieś wyjątki?

Jak to często bywa, istnieją wyjątki od reguły. Nauczysz się ich z czasem. 

• wiedzieć: wissen → gewusst
• otrzymywać: bekommen → bekommen

Jak formułować pytania w czasie przeszłym Perfekt?

W pytaniach czasownik posiłkowy znajduje się na początku zdania, a Partizip II na końcu.

• Hast du den Urlaub gut geplant? – Dobrze zaplanowałeś swój urlop?
• Hast du viele Fotos gemacht? – Zrobiłeś dużo zdjęć?
• Bist du am Wochenende zu Hause geblieben? – Zostałeś w weekend w domu?
• Seid ihr essen gegangen? – Poszliście na kolację?
• Habt ihr Spaß gehabt? – Dobrze się bawiliście?
• Hast du ein Hotel reserviert? – Zarezerwowałeś hotel?

Kiedy czas Perfekt nie pasuje?

W codziennych rozmowach będziesz używał głównie czasu przeszłego Perfekt. Jest jednak jeden wyjątek od tej zasady.

Jeżeli mówisz o ostatnich doświadczeniach i potrzebujesz przy tym czasowników „sein” i „haben”, to najlepiej użyj czasu przeszłego Präteritum zamiast Perfekt. Tak samo robimy z czasownikami modalnymi czy czasownikiem “geben” w znaczeniu “być” – es gibt. Brzmi to bardziej naturalnie i tak właśnie mówią Niemcy.

Czasownik być „sein” w czasie przeszłym Präteritum i Perfekt

• Wo warst du? / Wo bist du gewesen? – Gdzie byłeś?
• Wie war der Urlaub? / Wie ist der Urlaub gewesen? – Jak było na urlopie?
• Wie waren deine Sommerferien? / Wie sind deine Sommerferien gewesen? – Jak było na wakacjach?

Czasownik mieć „haben” w czasie przeszłym Präteritum i Perfekt

• Hattet ihr Spaß? / Habt ihr Spaß gehabt? – Dobrze się bawiliście?
• Ja, wir hatten Spaß. / Ja, wir haben Spaß gehabt. – Tak, dobrze się bawiliśmy.

Jak zrozumieć niemiecki? Czas przeszły Perfekt – to musisz o nim wiedzieć

Pierwszy krok za nami. Wiesz już, czym charakteryzuje się czas przeszły Perfekt. Niemiecki nie jest taki skomplikowany, gdy uczysz się go na przykładach z życia wziętych, prawda? Potrafisz wymienić czasowniki posiłkowe, wiesz też, kiedy używać „haben”, a kiedy „sein”. Zdobytą wiedzę pogłębisz, zapisując się na nasz kurs niemieckiego online, gdzie poruszymy to zagadnienie korzystając ze słówek dotyczących urlopu. Przez trzy dni w tygodniu będziesz uczestniczyć w zajęciach, które łączą teorię, praktykę i nowoczesne podejście do nauki. Gdy dobrze poznasz czas przeszły Perfekt w niemieckim, zdania i dłuższe wypowiedzi zbudujesz bez problemu. Z chęcią powitamy Cię w naszym gronie. Przekonasz się, że gramatyka niemiecka, która wzbudza lęk, to już przeszłość. 🙂 Los geht’s!