Potrawy wigilijne w Niemczech – co jedzą Niemcy na święta?

Dla nas, Polaków, tradycyjna Wigilia z 12 potrawami to nie tylko święto, ale prawdziwa uczta smaków i aromatów. Ale co się dzieje, gdy przeniesiemy się na niemieckie stoły wigilijne? Spójrzmy prawdzie w oczy i zobaczmy, jak wygląda Wigilia w Niemczech. Uwaga: dla naszej duszy i podniebienia, przyzwyczajonych do suto zastawionych stołów, może to być pewne wyzwanie!

Nasza polska tradycyjna Wigilia

Wigilia to dla wielu Polaków najważniejszy i najbardziej uroczysty dzień w roku. To dzień, kiedy spotykamy się z rodziną i przyjaciółmi, dzielimy się opłatkiem i życzeniami, śpiewamy kolędy i oczywiście zajadamy się pysznymi potrawami. Tradycyjnie na polskim stole wigilijnym powinno znaleźć się 12 dań, symbolizujących 12 apostołów. Nie może zabraknąć barszczu z uszkami, kapusty z grzybami, pierogów, karpia, kutii czy makowca.

Jak Niemcy spędzają Wigilię?

Ale co jeśli spędzamy Wigilię w Niemczech? Wigilia w Niemczech to niekwestionowana gwiazda świąt, ale przy stole robi się bardziej kameralnie. Niemcy nie kuszą potężną ilością potraw jak my, ale skupiają się na magicznym okresie adwentu, wprowadzającym w nastrój świąt. Wigilia to dla nich raczej zwyczajny dzień. Nie mają też takiej tradycji, żeby jeść tylko potrawy postne i wegetariańskie. Nie wspominając już o ilości dań. Zobaczmy więc, co nas czeka na niemieckiej Wigilii, żebyśmy byli przygotowani i nie dali się zaskoczyć. 😉

Ile potraw jest na stole wigilijnym w Niemczech?

Na stole wigilijnym w Niemczech nie znajdziemy 12 tradycyjnych potraw. Ilość posiłków jest kwestią bardzo “płynną” i tak naprawdę każdy świąteczny stół może wyglądać inaczej. Najczęściej jest to jednak … zaledwie jedna potrawa. 😉 Z naszej polskiej perspektywy uchodząca za dość “biedną”. 

Co więcej: Niemcy nie mają jednej, uniwersalnej potrawy wigilijnej, która jest charakterystyczna dla całego kraju. W zależności od regionu, rodziny i osobistych preferencji, jedzą na Wigilię różne potrawy. Statystyki wskazują, że na podium potraw wigilijnych Niemców znajdują się pięć specjałów. Najbardziej popularne są Würstchen mit Kartoffelsalat (sałatka ziemniaczana z kiełbaskami oraz Gänsebraten lub też Entebraten (pieczona gęś lub pieczona kaczka). Zdarzają się też lubiane w Niemczech Raclette (grill raclette) lub Fondue (potrawa przygotowana z gorącego sera i białego wina). Oczywiście, są też inne, mniej popularne propozycje, które zależą od regionu, ale statystycznie wygląda to tak, jak na poniższej grafice.

Źródło: za: Fink Hamburg, wg. Statista Global Consumer Survey

Co jedzą Niemcy na Wigilię?

Najpopularniejsze danie wigilijne w Niemczech to tak jak już wiesz sałatka ziemniaczana i kiełbaski. A teraz uwaga, uwaga, tylko nie spadnij z krzesła, na wschodzie Niemiec ta “potrawa” króluje u aż 40% rodzin! Kiełbaski mogą być różne, np. białe, parówki, frankfurterki lub bratwursty. Sałatka ziemniaczana i kiełbaski są podawane na ciepło lub na zimno, w zależności od upodobań. To danie jest łatwe i tanie w przygotowaniu, dlatego jest tak popularne. 

Wigilia w Niemczech to nie tylko klasyczne dania. To też idealny czas na kulinarne eksperymenty. 🙂 Z własnego doświadczenia wiem, że niektóre niemieckie rodziny decydują się na gotowanie bardziej wyrafinowanych dań, jak na przykład kaczka. To dowód, że smaki są zawsze kwestią indywidualną. Ale czy zawsze trzeba stać przy garach i pichcić dla całej rodziny?

Niektórzy zamiast siedzieć w kuchni wolą wyjść do restauracji – to kolejna opcja dla tych Niemców, którzy nie chcą gotować w domu lub nie mają z kim spędzić Wigilii. Wiele restauracji jest otwartych w ten dzień i oferuje specjalne menu świąteczne. Można tam zjeść np. gęś, kaczkę, indyka, dziczyznę, rybę lub inne dania. Niektóre restauracje oferują także tradycyjne potrawy z innych krajów, np. włoskie, francuskie, chińskie czy tureckie. Idąc do restauracji, można uniknąć kłopotu z gotowaniem i sprzątaniem, a także spotkać się z innymi ludźmi i nawiązać nowe znajomości.

Catering to kompromis pomiędzy domową Wigilią w Niemczech i posiadówką w restauracji. To idealne rozwiązanie dla tych, którzy chcą zjeść coś dobrego w domu, ale nie mają czasu ani ochoty na gotowanie. Niemcy bardzo często korzystają z tej opcji, co w Polsce jeszcze wielu osobom nie mieści się w głowie. 😉 Wiele firm cateringowych oferuje swoje usługi na Wigilię i dostarcza gotowe potrawy pod wskazany adres. Można zamówić np. pieczonego indyka z nadzieniem, pieczonego karpia z sosem, sałatkę czy pierniki. Zamawiając catering, można zaoszczędzić czas i energię, a także zaskoczyć swoich gości smacznym i eleganckim posiłkiem.

Jak widać, Wigilia w Niemczech jest bardzo różnorodna i nieprzewidywalna. 😉 Nie ma jednej, stałej i obowiązkowej potrawy, która jest wspólna dla wszystkich Niemców. Każdy je to, co lubi, co mu pasuje i co ma pod ręką. 😉 Niektórzy nie przywiązują zbyt dużej wagi do jedzenia, inni starają się zrobić coś wyjątkowego i niepowtarzalnego.

Sałatka ziemniaczana z kiełbaskami – królowa Wigilii w Niemczech

Skupmy się teraz na popularnej sałatce ziemniaczanej z kiełbaskami, która zajmuje pierwsze miejsce w niemieckim rankingu potraw wigilijnych. Jest ona równie ważna, jak dla nas Big-Mac wskazujący na siłę ekonomii. 😉 Sałatka ziemniaczana to potrawa obecna na niemieckich stołach, bez względu na region. Warto zwrócić uwagę na podobieństwa między niemiecką sałatką a naszą polską sałatką warzywną. Oba dania bardzo często pojawiają się w naszych rodzinach i urosły do rangi kulinarnego symbolu. 😉

To teraz garść ciekawostek na temat sałatki ziemniaczanej. Według badań, sałatka ziemniaczana jest najczęściej spożywanym daniem w Niemczech, zaraz po chlebie. Niemcy jedzą średnio 60 kg ziemniaków rocznie, z czego około 20 kg w postaci sałatki ziemniaczanej. Sałatka ziemniaczana jest także jednym z najtańszych i najłatwiejszych dań do przygotowania, co sprawia, że jest dostępna i powszechna dla wszystkich. Sałatka ziemniaczana jest także jednym z najstarszych tradycyjnych dań niemieckich, które ma swoje korzenie w XVIII wieku.

Z majonezem czy z octem?

Warto również zauważyć, że wybór składników do sałatki ziemniaczanej zależy od regionu. Na południu Niemiec dominuje wersja z octem, podczas gdy na północy częściej spotkamy się z wersją z majonezem. W Bawarii, gdzie mieszkam, zdecydowanie króluje sałatka z octem. Dla tych, którzy chcieliby spróbować naszej bawarskiej wersji z octem, polecam poniższy przepis. To klasyka, która z pewnością podbije serca miłośników niemieckich smaków. 😉

Niemiecka sałatka ziemniaczana z octem

Składniki:

1 kg ziemniaków sałatkowych
sól
2 cebule (ok. 60 g każda)
3 – 5 listków szczypiorku
3 – 5 gałązek pietruszki
200 ml bulionu warzywnego
3 łyżki stołowe octu
2 łyżeczki średnio ostrej musztardy
3 łyżki stołowe oleju słonecznikowego
1 szczypta cukru
świeżo zmielony pieprz

Żródło: Mark Kipson / EINFACH KOCHEN

Przygotowanie:

Umyj ziemniaki, gotuj we wrzącej osolonej wodzie przez 20-25 minut ze skórką, obierz i pokrój w plasterki lub ostrożnie zetrzyj na tarce. Cebulę obierz, przekrój na pół i pokrój w drobną kostkę. Szczypiorek i pietruszkę umyj, osusz i pokrój szczypiorek w krążki. Oskub liście pietruszki i pokrój w cienkie paski. Zagotuj bulion warzywny z cebulą i octem, gotuj na wolnym ogniu przez 5 minut, zalej ciepłe plastry ziemniaków i umieść w dużej misce, aż skrobia ziemniaczana wchłonie płyn.

Wymieszaj sałatkę ziemniaczaną z musztardą i olejem słonecznikowym, dopraw solą, cukrem, pieprzem i pozostałym octem. Przełóż sałatkę ziemniaczaną na talerze i podawaj posypaną szczypiorkiem i natką pietruszki, np. ze smażonym kurczakiem.

Jeśli jednak sercem jesteście za majonezem (w końcu nasza polska sałatka warzywna nie obędzie się bez majonezu), to możecie wypróbować też tę “północną” wersję sałatki ziemniaczanej. 🙂 

Niemiecka sałatka ziemniaczana z majonezem

Składniki:

1¼ kg ziemniaków sałatkowych
sól
świeżo zmielony pieprz
3 ogórki konserwowe (duże)
1 jabłko (180 g)
1 cebula
250 mililitrów wody z ogórków (z ogórków konserwowych; ewentualnie bulion warzywny)
1 łyżeczka musztardy
1 łyżeczka cukru
100 gram majonezu

Źródło: www.gaumenfreundin.de 

Przygotowanie:

Ziemniaki opłucz i gotuj przez około 20 minut, odcedź i odstaw, żeby trochę ostygły. Zdejmij skórkę z jeszcze ciepłych ziemniaków i pozostaw je do całkowitego ostygnięcia. Pokrój ziemniaki na plastry o grubości około 1/2 cm, doprawiając plastry solą i pieprzem.

Ogórki pokrój w kostkę. Opłucz jabłko, wytrzyj do sucha i pokrój na ćwiartki. Usuń gniazdo nasienne i pokrój ćwiartki jabłka w kostkę. Cebulę obierz i pokrój w drobną kostkę. Podgrzej wodę z ogórków. Wymieszaj z cebulą, ogórkami, musztardą, cukrem, solą i pieprzem, a następnie zalej ziemniaki przygotowaną zalewą. Pozostaw na około 1 godzinę. Tuż przed podaniem wymieszaj majonez z ziemniakami i dopraw solą i pieprzem do smaku.

Czy w Niemczech łamią się opłatkiem?

W Polsce łamanie się opłatkiem i składanie sobie życzeń jest jednym z najpiękniejszych i najbardziej wzruszających zwyczajów wigilijnych. A jak jest na Wigilii w Niemczech? Czy tam też łamią się opłatkiem i składają sobie życzenia? Niestety, nie. W Niemczech nie znajdziemy opłatka na wigilijnym stole – nie ma tam tradycji łamania się opłatkiem.

Dlaczego tak jest? Dlaczego Niemcy nie łamią się opłatkiem? Można by się spodziewać, że skoro Niemcy są krajem o silnej tradycji chrześcijańskiej, to powinni kultywować ten zwyczaj. Jednak okazuje się, że opłatek jest raczej specyficzny dla krajów słowiańskich, takich jak Polska, Czechy, Słowacja czy Litwa. W innych krajach europejskich, takich jak Niemcy, Francja, Włochy czy Hiszpania, opłatek nie jest znany lub jest używany tylko w kościołach.

Wigilia w Niemczech, choć inna niż polska, kusi swoją prostotą i oryginalnością. Nie trzeba godzinami stać “w garach” i ma się dzięki temu zdecydowanie więcej siły, którą można spożytkować podczas rozmów i czasu spędzonego z rodziną. Z drugiej strony, spędzając Święta Bożego Narodzenia w Niemczech po raz pierwszy, może zabraknąć polskiego dostatku potraw i tradycji. Jak wiadomo, nie można mieć wszystkiego. A tymczasem, Frohe Weihnachten!