Spójniki wenn i als w języku niemieckim – czym się różnią i kiedy ich używać?

Jakiś czas temu rozmawialiśmy o spójnikach. Poznałeś wtedy „aber” i „oder”, które przydają Ci się na co dzień i ułatwiają tworzenie dłuższych wypowiedzi. Dziś pójdziemy o krok dalej i przedstawimy Ci kolejne dwa spójniki – „wenn” i „als”. W końcu im nas więcej, tym weselej. 😉 Wytłumaczymy, jak i kiedy ich używać, jaką rolę odgrywają w zdaniach i czym się od siebie różnią. Po raz kolejny przekonasz się, że gramatyka niemiecka nie musi być trudna. Usiądź wygodnie i przygotuj się na sporą porcję praktycznej wiedzy. Zaczynajmy! 

Co to są spójniki?

Spójniki to krótkie słowa, które łączą dwie części zdania. Można ich używać do tworzenia dłuższych zdań. Zdania ze spójnikami mogą składać się z dwóch zdań głównych lub z jednego zdania głównego i jednego zdania podrzędnego.

Czym jest zdanie główne i zdanie podrzędne?

Zdanie główne (Hauptsatz) i podrzędne (Nebensatz) to dwa różne typy zdań. Zdanie główne to zdanie, które może występować samodzielnie i nie jest zależne od żadnego innego zdania.

Zdanie podrzędne to zdanie, które nie może funkcjonować samodzielnie i żeby miało sens, musi wystąpić w towarzystwie innego zdania.

Między zdaniem głównym a zdaniem podrzędnym znajduje się przecinek.

• Als ich nach Deutschland kam, habe ich nicht so gut Deutsch gesprochen.
• Kiedy przyjechałem do Niemiec, nie mówiłem zbyt dobrze po niemiecku.

Zdanie główne: Ich habe nicht so gut Deutsch gesprochen.

Zdanie podrzędne: Als ich nach Deutschland kam.

Jakich spójników nauczysz się dzisiaj?

Dzisiaj nauczysz się dwóch spójników: „als” i „wenn”. Spójniki te łączą zdanie główne ze zdaniem podrzędnym. Te dwa słówka wydają się bardzo podobne, ale jest między nimi wiele różnic. Za chwilę dowiesz się, kiedy powinieneś używać „als”, a kiedy „wenn”.

Spójniki „wenn” i „als” są potrzebne, gdy chcemy utworzyć zdanie, które opisuje, że coś się w przeszłości wydarzyło i wskazujemy dokładnie kiedy.

Co łączy spójniki “als” i “wenn”?

Spójniki „als” i „wenn” zwracają naszą uwagę na czas i mają teoretycznie takie samo znaczenie. Obu spójników możesz użyć w zdaniach, które odnoszą się do czegoś, co wydarzyło się w przeszłości.

• Als ich nach Deutschland kam, habe ich nicht so gut Deutsch gesprochen. (Kiedy/jak przyjechałem do Niemiec, nie mówiłem zbyt dobrze po niemiecku.)
• Wenn ich ein Problem mit den Vokabeln hatte, hat es mich immer genervt. (Gdy/kiedy miałem problem ze słownictwem, zawsze mnie to denerwowało.)

Co różni spójniki “als” i “wenn”?

Wiesz już, że spójniki „als” i „wenn” mają takie samo znaczenie. Jest jednak między nimi jedna istotna różnica:

• „als” używamy tylko wtedy, gdy coś wydarzyło się w przeszłości,
• „wenn” można użyć, gdy opisujemy coś w przeszłości, teraźniejszości lub przyszłości.

Kiedy używamy tych spójników?

Zdania z „als” możemy budować tylko w odniesieniu do przeszłości, gdy coś zdarzyło się tylko raz w przeszłości i nigdy więcej się nie powtórzy.

Słówka „als” potrzebujesz więc, aby opowiedzieć, co się wydarzyło, gdy miałeś 6 lat lub gdy spędzałeś wakacje w Grecji 10 lat temu. Zdań z „wenn” używasz w przeszłości, gdy coś wydarzyło się kilka razy.

• Als ich mit dem Deutschlernen angefangen habe, habe ich auch echt viele Fehler gemacht. – Kiedy zacząłem uczyć się języka niemieckiego,  popełniałem naprawdę wiele błędów.
• Ich weiß noch, wie es war, als ich keine Deutschkenntnisse hatte. – Pamiętam, jak to było, kiedy nie znałem niemieckiego.
• Wenn ich mich mal geirrt habe, haben es mir meine Freunde immer gesagt. – Kiedy się pomyliłem, przyjaciele zawsze mi o tym mówili.
• Immer wenn wir über Reisen gesprochen haben, war es lustig. – Zawsze kiedy rozmawialiśmy o podróżach, było zabawnie.

Jakich słów możesz użyć, aby określić czas?

Mamy pewne słówka, po których można rozpoznać, czy jest to zdarzenie jednorazowe czy takie, które wystąpiło wiele razy. Wtedy też wiadomo, którego spójnika użyć. 😉

Wydarzenia jednorazowe z „als”

• gestern – wczoraj,
• vorgestern – przedwczoraj,
• letzte Nacht – ostatniej nocy,
• letzte Woche – w zeszłym tygodniu,
• vor einem Monat – miesiąc temu,
• letztes Jahr – w zeszłym roku,
• letztes Mal – ostatnim razem,
• das letzte Mal – ostatnim razem

Wydarzenia, które miały miejsce wiele razy z „wenn”

• immer (wenn) – zawsze (kiedy),
• jedes Mal (wenn) – za każdym razem (kiedy),
• oft (wenn) – często (kiedy)

Podsumowanie: spójniki vs. czasy

W zdaniach z „als” możesz użyć dwóch czasów przeszłych: Präteritum albo kombinacji Präteritum z Perfektem. W przypadku „wenn” w czasie przeszłym, używaj tylko jednego czasu – Perfekt.

Czy słówko „wenn” może pełnić inną rolę w zdaniu?

Wiesz już, że spójnik „wenn” może występować w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. W dwóch ostatnich czasach może on też odgrywać inną rolę. Wtedy słówko „wenn” występuje również w zdaniach warunkowych, typu: Coś się zdarzy, jeśli… .

• Wenn es weiter so gut läuft, werde ich eines Tages fließend Deutsch sprechen.
• Jeśli nadal wszystko będzie szło tak dobrze, to pewnego dnia będę mówić płynnie po niemiecku.

Takich zdań nauczysz się jednak trochę później. Dzisiaj zajmujemy się spójnikiem „wenn” tylko w odniesieniu do czasu przeszłego.

“Wann” i “wenn” – o co tutaj chodzi?

Podobnym słówkiem do „wenn” jest „wann”. Przez to, że różnią się one tylko jedną literą, są ze sobą często mylone. Pamiętaj, że słówka „wann” używamy zawsze tylko w pytaniach.

• Wann meldest du dich für einen Deutschkurs an? (Kiedy zapiszesz się na kurs języka niemieckiego?)
• Wenn ich Zeit habe. (Kiedy będę miał czas.)

Jak tworzyć zdania z “als” i “wenn”?

Jeśli spójnik „wenn” lub „als” stawiasz na początku zdania, to wtedy czasownik w zdaniu podrzędnym jest na samym końcu, a w zdaniu głównym na pierwszym miejscu. 

Jednak jeśli spójnik jest w środku zdania (czyli pomiędzy podrzędnym a głównym) to wtedy sprawa wygląda inaczej – w zdaniu głównym czasownik musi stać na samym końcu zdania.

„wenn” i „als” w środku

• Es hat mich jedes Mal genervt, wenn ich ein Problem mit den Vokabeln hatte. (Za każdym razem mnie to wkurzało, gdy miałem problemy ze słówkami.)
• Ich habe echt nichts verstanden, als ich nach Deutschland gekommen bin. (Naprawdę nic nie rozumiałem, jak przyjechałem do Niemiec.)

„wenn” i „als” na początku

• Wenn ich ein Problem mit den Vokabeln hatte, hat es mich jedes Mal genervt. (Gdy miałem problemy ze słówkami, za każdym razem mnie to wkurzało.)
• Als ich nach Deutschland gekommen bin, habe ich echt nichts verstanden. (Jak przyjechałem do Niemiec, naprawdę nic nie rozumiałem.)

Jak tworzyć zdania z “als” i “wenn” i czasownikami modalnymi?

W ten sposób tworzysz zdania z “als” lub “wenn” i czasownikami modalnymi:

• Als ich endlich nach Deutschland kommen durfte, wollte ich schnell Deutsch lernen. – Kiedy w końcu mogłem przyjechać do Niemiec, chciałem szybko nauczyć się niemieckiego.
• Als ich endlich nach Deutschland gekommen bin, wollte ich schnell Deutsch lernen. – Kiedy w końcu przyjechałem do Niemiec, chciałem szybko nauczyć się niemieckiego.
• Als ich endlich nach Deutschland kommen durfte, lernte ich schnell Deutsch. – Kiedy w końcu mogłem przyjechać do Niemiec, szybko nauczyłem się niemieckiego.

Jak wygląda pytanie z “als” lub “wenn”?

Jeżeli na pytanie można odpowiedzieć „tak” lub „nie”, to zaczyna się ono od odmienionego czasownika w zdaniu głównym – wygląda to tak samo jak w pytaniach, które już potrafisz pisać. Po przecinku stawiamy wtedy spójnik „als” lub „wenn”, a odmieniony czasownik w zdaniu podrzędnym znajduje się na samym końcu.

Kiedy zadajesz pytanie z pytajnikiem na literę „W” na początku, to odmieniany czasownik ze zdania głównego pojawia się zaraz po pytajniku, czyli jest na drugiej pozycji. Reszta pytania pozostaje bez zmian. Zerknij na poniższy dialog.

👱‍♂️ Marcin: Was hast du vor, wenn du nach Deutschland kommst?

👩 Daria: Ich möchte zuerst eine Wohnung und einen Job finden. Ich hoffe, das klappt.

👱‍♂️ Marcin: Sprichst du gut Deutsch? Wenn du die Sprache kennst, findest du schnell einen guten Job.

👩 Daria: Ja. Ich kann fließend Deutsch sprechen. Ich hatte meinen ersten Deutschunterricht, als ich 5 Jahre alt war.

👱‍♂️ Marcin: Wirklich? Ich habe Deutsch gelernt, als ich in der Oberschule war.

👩 Daria: Aber das ist doch egal! Immer wenn du Deutsch gesprochen hast, war ich sehr beeindruckt.

👱‍♂️ Marcin: Okay, okay, du hast recht! Daria, ich drücke dir die Daumen. Gib mir Bescheid, wenn du in deine neue Wohnung einziehst.

👩 Daria: Das mache ich! Danke. Bis bald Marcin!

👱‍♂️ Marcin: Co zamierzasz robić, kiedy przyjedziesz do Niemiec?

👩 Daria: Najpierw chcę znaleźć mieszkanie i pracę. Mam nadzieję, że mi się uda.

👱‍♂️ Marcin: Czy dobrze mówisz po niemiecku? Jeśli znasz język, szybko znajdziesz dobrą pracę.

👩 Daria: Tak. Mówię płynnie po niemiecku. Pierwszą lekcję języka niemieckiego miałam, kiedy miałam 5 lat.

👱‍♂️ Marcin: Naprawdę? Ja uczyłem się niemieckiego, gdy byłem w szkole średniej.

👩 Daria: Ale to nie ma znaczenia! Zawsze, gdy rozmawiałeś po niemiecku, byłem pod wrażeniem.

👱‍♂️ Marcin: Dobra, dobra, masz rację! Daria, trzymam za ciebie kciuki. Daj mi znać, kiedy wprowadzisz się do nowego mieszkania.

👩 Daria: Tak zrobię! Dzięki. Do zobaczenia wkrótce, Marcin!

Spójniki „wenn” i „als” – najważniejsze informacje

Zadanie wykonane – wiesz już, co oznaczają „wenn” i „als”. Niemiecki może być ciekawy, prawda? Znasz różnicę między tymi dwoma spójnikami i potrafisz tworzyć pytania oraz zdania oznajmujące z ich użyciem. Praktyka czyni mistrza, więc nie spoczywaj na laurach i spotkaj się z nami ponownie! 🙂 Zapisz się na nasz kurs niemieckiego online na poziomie A1. Na zajęciach będziemy kontynuować ten temat, dzieląc się z Tobą słownictwem dotyczącym nauki języka obcego.

Dlaczego akurat my? Korzystamy z nowoczesnych metod, a z naszymi kursantami budujemy partnerskie relacje. Wspieramy, pomagamy wyjaśniać wątpliwości, żartujemy, ale też motywujemy, gdy jest taka potrzeba. 😉 Udowadniamy, że niemiecki dla początkujących można poznawać w miłej atmosferze, a przy tym odnosić wiele sukcesów. Nie chcemy się chwalić, ale to naprawdę działa. Zajrzyj do naszych mediów społecznościowych i przeczytaj pozytywne opinie, które udało nam się tam zebrać. Mamy nadzieję, że kolejna będzie właśnie od Ciebie! Los geht’s!