fbpx

Szyk zdania w niemieckim

Gramatyka niemiecka Szyk zdania

Spis treści wpisu

Szyk zdania w niemieckim – ułóż słowa w odpowiedniej kolejności!

Aby nasze wypowiedzi miały sens, muszą być odpowiednio skonstruowane. W końcu kto z nas lubi zbyt długo zastanawiać się nad tym, co druga osoba miała na myśli? Właśnie dlatego dziś przybliżymy Ci zagadnienie, dzięki któremu dowiesz się, jakie elementy powinny się znaleźć w zdaniu, aby było ono poprawne. Następnie zdradzimy Ci, gdzie konkretnie możesz umieszczać poszczególne słowa i wyrażenia oraz w jakiej kolejności po nie sięgać. Będziemy korzystać z przykładów z życia codziennego i ciekawych porównań, więc gramatyka niemiecka po raz kolejny stanie się prosta i przyjemna. Szyk zdania w niemieckim to podstawa, więc nie traćmy czasu i zabierajmy się do roboty!

Co oznaczają pojęcia budowa zdania i szyk zdania?

Zasady budowy zdań określają, w jaki sposób można utworzyć zdanie z poszczególnych wyrazów i zwrotów. Zdania w języku niemieckim budujesz z trzech głównych elementów. Są to: podmiot, predykat (orzeczenie) i przedmiot. Z kolei zasady szyku zdania wskazują nam, gdzie w zdaniu można umieścić określone słowo lub wyrażenie.

Jak wygląda zdanie?

Jedno zdanie może składać się z kilku słów lub typów słów. Poszczególne elementy zdania mogą znajdować się w różnych pozycjach. W języku niemieckim poprawne zdanie zawsze składa się z co najmniej jednego podmiotu i jednego orzeczenia, czyli czasownika.

Z czego składa się zdanie?

👑 Podmiot (Subjekt) → król zdania

💨 Orzeczenie, czasownik (Prädikat, Verb) → czynność, którą król wykonuje wobec sługi

🙇‍♂️ Przedmiot (Objekt) → sługa

Przeanalizujmy wspólnie krótkie zdanie:

Ich mache Sport. – Uprawiam sport.

👑 Ich → król

💨 mache → czynność, którą wykonuje król wykonuje wobec sługi

🙇‍♂️ Sport → sługa

Co to jest podmiot?

Podmiotem jest zawsze ta część zdania, która coś robi. Jest to mianownik. On jest królem w zdaniu.

Ich mache Sport. Ja uprawiam sport.

Podmiot (Subjekt) → ich (ja)

Mein Kollege spielt Fußball. Mój kolega gra w piłkę nożną.

Podmiot (Subjekt) → mein Kollege (mój kolega)

Aby łatwo ustalić podmiot, możesz zadać pytanie „Kto? Wer?” lub „Co? Was?”.

Ich mache Sport. Ja uprawiam sport.

Pytanie: Wer macht? Ich. (Kto uprawia? Ja.)

Ich = Podmiot (Subjekt)

Mein Kollege spielt Fußball. Mój kolega gra w piłkę nożną.

Pytanie: Wer spielt? Mein Kollege. (Kto gra? Mój kolega.)

Mein Kollege = Podmiot (Subjekt)

Co to jest orzeczenie?

Orzeczeniem jest odpowiedni czasownik w zdaniu. Orzeczenie zawsze potrzebuje odpowiadającego mu rzeczownika. W zdaniach prostych czasownik jest zawsze na 2. pozycji.

Ich mache Sport. – Ja uprawiam sport.

Orzeczenie, czasownik (Prädikat) → mache – uprawiam

Czy w zdaniu występują jakieś inne elementy?

Zdanie nie funkcjonuje bez podmiotu (króla) i czynności (czasownika). Z tego powodu nazywa się je również niezbędnymi częściami zdania. Oczywiście, istnieją również znacznie dłuższe zdania i inne części zdania. Inne elementy zdania to na przykład przedmiot i okolicznik.

Ich mache dienstags Sport. – We wtorki uprawiam sport.

👑 Ich (podmiot → król) 

💨 mache (orzeczenie, czasownik → czynność) 

dienstags (okolicznik) 

🙇‍♂️ Sport (przedmiot → sługa).

Czym jest przedmiot?

Przedmiot (sługa) rozszerza zdanie o inną osobę lub rzecz, do której odnosi się podmiot (król) i pozostałe części zdania. Przedmioty (słudzy) występują w bierniku, celowniku lub dopełniaczu.

Przykład z biernikiem

Biernik wskazuje na cel działania. Odpowiada na pytanie “Kogo?” lub „Co?”.

Ich mache Sport. – Uprawiam sport.

Pytanie: Was mache ich? Sport. (Co uprawiam? Sport.)

Przedmiot (Objekt): Sport.

Czym jest okolicznik?

Ostatnim elementem zdania jest okolicznik. W przypadku okolicznika ponownie chodzi o uzupełnienie zdania. Okolicznik opisuje, w jakich okolicznościach dzieje się określona rzecz, i precyzyjnie określa stan lub działanie. Może to być na przykład określenie czasu albo jakaś dodatkowa informacja.

Czy mogę zmieniać pozycję elementów w zdaniu?

Tak! Możesz zmieniać położenie poszczególnych elementów w zdaniu. Jeśli zastosujesz się do zasad, takie zdanie będzie nadal poprawne pod względem gramatycznym i kontekstowym. W większości przypadków czasownik (predykat) pozostaje w tym samym miejscu, natomiast podmiot i przedmiot oraz inne możliwe części zdania mogą znajdować się w innym miejscu.

„Normalny” szyk zdania

Ich mache dienstags Sport. – Uprawiam sport we wtorki.

  1. pozycja: podmiot → ich
  2. pozycja: czasownik (orzeczenie) → mache
  3. pozycja: okolicznik → dienstags
  4. pozycja: przedmiot → Sport

Szyk zdania z podkreśleniem jakiejś informacji

Dienstags mache ich Sport. – We wtorki uprawiam sport.

  1. pozycja: okolicznik → dienstags
  2. pozycja: czasownik (orzeczenie) → mache
  3. pozycja: podmiot → ich
  4. pozycja: przedmiot → Sport

Szyk zdania w praktyce

W poniższej tabeli znajdziesz osiem par zdań. Po lewej stronie są zdania zapisane w “normalnym” szyku: na 1. miejscu stoi podmiot, na 2. miejscu jest czasownik, a za nimi reszta zdania. Po prawej stronie z kolei wypisaliśmy zdania o takim samym znaczeniu, ale w zmienionym szyku – z podkreśleniem jakiejś informacji. Przeanalizuj sobie poszczególne pary zdań, a następnie ułóż parę własnych prostych przykładów w “normalnym” szyku zdania. Postaraj się przekształcić je tak, by podkreślić informację zawartą w zdaniu, np. porę dnia. Du schaffst das! 🙂  

„Normalny” szyk zdania

Szyk zdania z podkreśleniem jakiejś informacji

Ich zwinge mich manchmal zum Sport.

Zmuszam się czasami do ćwiczeń.

Ich übe gerade für einen Wettkampf.

Ćwiczę właśnie do zawodów.

Ich mache abends oft Yoga.

Ćwiczę często wieczorami jogę.

Ich probiere es irgendwann mal aus.

Wypróbuję to kiedyś.

Ich mag am meisten Skispringen.

Lubię najbardziej skoki narciarskie.

Ich bin faul besonders beim Tennis.

Jestem leniwy, szczególnie w tenisie.

Ich mag Sport mit Bällen nicht so.

Nie lubię za bardzo sportów z piłkami.

Ich bin bei vielen Sportarten faul.

Jestem leniwy w wielu dziedzinach sportowych.

Manchmal zwinge ich mich zum Sport.

Czasami zmuszam się do ćwiczeń.

Gerade übe ich für einen Wettkampf.

Właśnie ćwiczę do zawodów.

Abends mache ich oft Yoga.

Wieczorami często ćwiczę jogę.

Irgendwann probiere ich es mal aus.

Kiedyś to wypróbuję.

Am meisten mag ich Skispringen.

Najbardziej lubię skoki narciarskie.

Besonders beim Tennis bin ich faul.

Szczególnie w tenisie jestem leniwy.

Sport mit Bällen mag ich nicht so.

Sportów z piłkami za bardzo nie lubię.

Bei vielen Sportarten bin ich faul.

W wielu dziedzinach sportowych jestem leniwy.

Szyk zdania w niemieckim – o tym musisz pamiętać!

Rozumiesz już, czym jest szyk zdania. Niemiecki nie jest taki trudny, prawda? Poznałeś nierozłączną trójkę – podmiot, orzeczenie i przedmiot. Wiesz też, jakie łączą je relacje i który z tych elementów jest najważniejszy. Niemiecki szyk zdania możesz modyfikować, kierując się kilkoma zasadami, o których wspomnieliśmy. Eksperymentuj do woli! 😉 Masz ochotę na więcej? Zapraszamy na nasz kurs niemieckiego online. Na zajęciach na poziomie podstawowym łączymy ten temat ze słownictwem dotyczącym sportu. Razem z kursantami tworzymy drużynę, która świetnie radzi sobie z nowymi wyzwaniami, wzajemnie się motywuje i uczy w ciekawy oraz skuteczny sposób. Udowadniamy, że niemiecki dla początkujących może być przygodą, która otworzy przed Tobą drzwi do wielu nowych możliwości. Czekamy na Ciebie! Los geht’s!

kursy niemieckiego online

Aż 450 słówek w aplikacji - za 0 zł! 🤩

Masz ochotę na cotygodniową kawę z niemieckim? 🙂 Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj 10 fiszek tygodniowo – zupełnie za darmo! Zamiast przeglądać Instagrama czy Facebooka, włącz aplikację i ucz się słówek. W dowolnym miejscu i czasie. Czeka na Ciebie aż 450 fiszek, inspirujące teksty i wskazówki, które zmotywują Cię do pracy.

Brzmi jak coś dla Ciebie? To dołącz do nas. 😉 Wypełnij formularz, sprawdź swoją skrzynkę (w tym spam) i potwierdź zapis. Do usłyszenia w mejlach! Los geht’s!

Zapisując się do newslettera, wyrażasz zgodę na otrzymywanie informacji o nowościach, promocjach, produktach i usługach Szkoły języka niemieckiego Los geht’s! Administratorem Twoich danych osobowych będzie Los geht’s! UG z siedzibą w Heßstr. 61, 80978 Monachium, Niemcy. Twoje dane będą przetwarzane do celów związanych z wysyłką newslettera.